تغییرات فیتوشیمیایی و صفات مرفو- فیزیولوژیکی گیاه دارویی آویشن باغی (Thymus vulgaris L. CV Varico 3) تحت تنش شوری

مقدمه: آویشن از مهم‌ترین گیاهان دارویی بوده که امکان‌سنجی تولید آن در اراضی شور دارای اهمیت بالایی می‎باشد. هدف: بررسی خصوصیات مرفولوژیکی، فیزیولوژیکی و میزان متابولیت‌های ثانویه تیمول و کارواکرول تحت اثر سطوح مختلف شوری. روش بررسی: این تحقیق در پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد‌ دانشگاهی قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی انجام شد. تیمارها در 4 سطح شوری (شاهد، 50، 100، 150 میلی‎مولار) با 3 تکرار به اجرا درآمد و صفات مرفولوژیکی، فیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج: شوری بر ارتفاع بوته، تعداد ساقه جانبی، وزن تر و خشک اندام رویشی، وزن تر و خشک ریشه، طول ریشه، طول و عرض برگ تأثیر معنی‌دار داشت. همچنین مقایسه میانگین صفات مورد مطالعه نشان داد که افزایش سطح شوری سبب افزایش میزان سدیم، نشت یونی و پرولین در بافت‌های گیاهی می‎شود و از سوی دیگر میزان پتاسیم، محتوای نسبی آب، کلروفیل و کارتنوئید را کاهش می‎دهد. میزان تیمول و کارواکرول که از مهم‌ترین اجزا مواد مؤثره این گیاه می‌باشد با افزایش سطح شوری تا 100 میلی‎مولار سدیم کلرید در مقایسه با شاهد افزایش یافته است. نتیجه‌گیری: اگرچه شوری بر اکثر صفات مرتبط با رشد و عملکرد تأثیر منفی و معنی‌داری داشت ولی بیشترین میزان تیمول و کارواکرول در سطح شوری 100 میلی‎مولار سدیم کلرید حاصل شده است.